Văn bản: CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ
Khánh Hoài
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
- Là văn bản nhật dụng viết về quyền trẻ em.
- Truyện ngắn được trao giải nhì trong cuộc thi thơ văn viết về quyền trẻ em tổ chức tại Thuỵ Điển 1992 của tg Khánh Hoài.
⃰ Bố cục : 3 phần .
+ Từ đầu -> như vậy : chia búp bê
+ Tiếp -> cảnh vật : chia tay lớp học
+ Còn lại : anh em chia tay
II. Đọc –Tìm hiểu văn bản
1. Chia búp bê:
* Tâm trạng của 2 anh em Thành - Thuỷ:
- Thuỷ: run bần bật, kinh hoàng, tuyệt vọng, buồn thăm thẳm, mi sưng mọng vì khóc nhiều.
- Thành: cắn chặt môi , nước mắt tuôn ra như suối.
-> Sử dụng 1 loạt các động từ, tính từ kết hợp với phép so sánh làm nổi rõ tâm trạng của nhân vật.
=> Tâm trạng buồn bã, đau đớn, khổ sở và bất lực.
* Tình cảm của 2 anh em:
- Thuỷ: vá áo cho anh, bắt con vệ sĩ gác cho anh.
- Thành: chiều nào cũng đi đón em, nhường đồ chơi cho em.
=> Tình cảm yêu thương gắn bó và luôn quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau.
Chia búp bê:
- Thành: lấy 2 con búp bê đặt sang 2 phía.
- Thuỷ tru tréo lên giận dữ ...
-> không muốn chia rẽ búp bê, không muốn chia rẽ anh em .
2. Chia tay lớp học:
- Em không được đi học nữa.
- Cô Tâm sửng sốt. “ Trời ơi! ”, cô Tâm tái mặt và nước mắt giàn giụa
.=> Gợi sự cảm thông, xót thương cho hoàn cảnh bất hạnh của Thuỷ.
-> Miêu tả diễn biến tâm lí chính xác
làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm và sự thất vọng, bơ vơ.
3. Anh em chia tay:
- Thuỷ : Đặt con Em nhỏ quăng tay vào con vệ sĩ .
=> Tình anh em không thể chia lìa .
- Kể theo ngôi thứ nhất- giúp tác giả thể hiện được 1 cách sâu sắc những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng của nhân vật
- Tự sự kết hợp với miêu tả để biểu cảm - miêu tả qua so sánh và sử dụng 1 loạt ĐT - TT làm nổi rõ tâm trạng của nhân vật
III. Ghi nhớ: sgk/27:
Tập làm văn : MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN
I. Mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản:
1. Mạch lạc trong văn bản:
- Là sự tiếp nối các câu, các ý theo 1 trình tự hợp lí trên 1 ý chủ đạo thống nhất.
=> văn bản cần phải mạch lạc .
2. Các điều kiện để văn bản có tính mạch lạc:
- VD : Tìm hiểu tính mạch lạc trong văn bản “ Cuộc chia tay của những con búp bê ”?
+ Chủ đề : Cuộc chia tay của 2 anh em Thành –Thuỷ khi cha mẹ li hôn .
=> xuyên suốt
+ Từ ngữ: Chia tay, chia đồ chơi, chia rẽ, xa cách, khóc ...
+ Các sự việc : Trong hiện tại - qúa khứ, ở nhà - ở trường .
=> Thống nhất
- Văn bản có tính mạch lạc là :
+ Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản đều nói về một đề tài, biểu hiện 1 chủ đề chung xuyên suốt.
+ Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản được tiếp nối theo một trình tự rõ ràng, hợp lí làm cho chủ đề liền mạch .
*Ghi nhớ : sgk / 32 .
II . Luyện tập:
Bài 1a : Tính mạch lạc trong văn bản “Mẹ tôi ”
- Chủ đề: ca ngợi hình ảnh người mẹ
- Các từ ngữ: mẹ, con, ……
vì con
-> Các từ ngữ, sự việc đều phục vụ cho chủ đề.
=> Văn bản có tính mạch lạc
=====================================================
Tiếng Việt: TỪ GHÉP
I. Các loại từ ghép:
1.⃰ Ví dụ 1
Bà ngoại Thơm phức
Tc Tp Tc Tp
- Tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính => quan hệ chính phụ => Từ ghép chính phụ.Tiếng chính đứng trước,tiếng phụ đứng sau.
*Ví dụ 2: - Trầm bổng
- Quần áo
- 2 tiếng ngang bằng nhau-> quan hệ bình đẳng => Từ ghép đẳng lập
- Có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp ( không phân ra tiếng chính, tiếng phụ )
2. Ghi nhớ : sgk 14
II. Nghĩa của từ ghép:
1. ⃰ VD1 : Sgk/14
+ Bà : chỉ người phụ nữ cao tuổi -> nghĩa rộng .
+Bà ngoại : chỉ người phụ nữ cao tuổi đẻ ra mẹ -> nghĩa hẹp
+Thơm : có mùi như hương của hoa, dễ chịu -> nghĩa rộng .
+Thơm phức : có mùi bốc lên mạnh, hấp dẫn -> nghĩa hẹp.
- Tiếng phụ hẹp hơn nghĩa của tiếng chính và có tính chất phân nghĩa .
⃰VD2: Sgk/14
+ Quần áo - Quần , áo
- Có tính chất hợp nghĩa và có nghĩa khái quát hơn nghĩa của tiếng tạo nên nó.
2. Ghi nhớ : sgk /14.
III. Luyện tập:
* Bài 1( 15 ):
- Từ ghép đẳng lập : Suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi .
- Từ ghép chính phụ: Xanh ngắt,nhà máy, nhà ăn, nụ cười .
* Bài 2 ( 15 ):
- Bút mực ( bi, máy, chì )
- Thước kẻ (vẽ, may, đo độ )
=================================================